Các bệnh về mắt của trẻ -phòng ngừa và chăm sóc

“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” -  câu hát vui vui của con trẻ lại đem đến cho người lớn những bộn rộn nghĩ suy. Không bậc phụ huynh nào có thể vui khi con cái mình lâm bệnh, dù bệnh trọng hay bệnh nhẹ. Bởi vì ai cũng hiểu: sức khoẻ là vốn quí nhất của con người. Con mắt chỉ là một trong 5 giác quan nhưng xem ra nó là quan trọng bậc nhất.

• Chúng ta không thể cảm nhận được thế giới này nếu không có con mắt, hãy thử tưởng tượng đứa trẻ bị mù bẩm sinh sẽ khổ sở như thế nào khi chỉ dùng 4 giác quan còn lại để tiếp tục hành trình cuộc đời.
• Văn hoá, tri thức, tình cảm…. những cái gì con người nhất đều bắt đầu từ con mắt tinh tường. Ai cũng thấy là rất rất hiếm gặp một người mù lạc quan cho dù chúng ta có an ủi, giúp đỡ họ đến đâu. Bởi mù loà là một khiếm khuyết kinh khủng cho con người.
• Con mắt cho đến nay vẫn chưa thể làm giả hay thay thế được bằng loại công cụ nhân tạo gì được trong khi người ta đã làm được rất nhiều thứ giả như: chân, tay, răng, tim, thận…

 

Ngoài những rủi ro do di truyền, đột biến, tự phát thì việc bảo vệ con mắt trẻ thơ có vai trò rất quan trọng của các bậc phụ huynh, nhà trường và hệ thống y tế. Có rất nhiều vấn đề cần bàn thảo nhưng chỉ xin đưa ra những phương hướng chính để phát hiện, xử lý bước đầu bệnh mắt của trẻ em.

 

Đôi mắt như thế nào là bình thường?

Thị giác của trẻ sẽ phát triển từ khi sinh ra đến lúc 6 tuổi thì hoàn thiện cùng với cấu trúc của hệ thần kinh trung ương.

Trước 2 tuổi nhận định trẻ có sức nhìn bình thường hay không dựa vào các phản xạ:

• bị thu hút vào vật gây kích thích
• cố định mắt vào vật gây kích thích
• theo đuổi theo vật khi vật này di chuyển

(Vật kích thích ở đây thường là đồ chơi có màu sắc sặc sỡ, nguồn sáng hoặc chính là khuôn mặt của người mẹ khi ở tư thế mặt đối mặt).

Sau 3 tuổi: chúng ta có thể dùng các bảng thị lực có chữ cái, có các hình tượng để thử thị lực cho trẻ  

Ở 2 năm tuổi thị lực của trẻ có thể ước lượng được bằng một dụng cụ đặc biệt của Teller.

 

Mù bẩm sinh, rất đáng sợ!

Mù ngay lúc mới sinh ra: tật không có nhãn cầu, nhãn cầu nhỏ, mắt to như mắt trâu do glôcôm bẩm sinh, mờ đục giác mạc cả hai bên

Các dấu hiệu thường là: trẻ không chú ý đến các nguồn sáng, thờ ơ với xung quanh, mắt nhìn xa xăm, cử động mắt bất thường

Trong năm đầu tiên những bệnh lý thuộc về khối u cũng có thể gây mù loà: u xơ thần kinh, u sọ hầu, teo TTK do não úng thuỷ, các bệnh lý thoái hoá

 

Hiện tượng đồng tử trắng hay mắt mèo mù, nếu thấy nên đưa trẻ đi khám ngay

Là nhóm bệnh nguy hiểm, cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Dấu hiệu cơ bản mà cả bố mẹ và các bác sĩ đều thấy là lỗ con ngươi có màu trắng. Các dấu hiệu đi kèm có thể là lác, xuất huyết trong mắt, rung giật nhãn cầu, trẻ hay dụi mắt

Nguyên nhân rất đa dạng: ung thư nguyên bào võng mạc, đục thể thuỷ tinh, bệnh võng mạc trẻ đẻ non, bong võng mạc…

 

Lác dễ nhận thấy nhưng cần xác định lại tại các trung tâm nhãn khoa

Lác thường có yếu tố gia đình, có thể là lác cơ năng thường do các tật khúc xạ gây nên như viễn thị, cận thị có thể đi kèm với loạn thị. Cận thị thường gây ra lác ra ngoài, viễn thị gây lác vào trong.

Lác còn có thể do các nguyên nhân thực thể khác như đục thể thuỷ tinh, ung thư nguyên bào võng mạc, dị tật bẩm sinh và di chứng não.

Điều trị lác nên được tiến hành càng sớm càng tốt để tránh nhược thị cho trẻ và kết quả thẩm mỹ được tối ưu.

 

Mắt trẻ quá to, quá đẹp, trẻ sợ sáng và chảy nước mắt liên tục?

Đó có thể là do bệnh glôcôm bẩm sinh: bệnh hiếm gặp nhưng nặng nề và có tính chất di truyền. Nên đưa trẻ đi khám ngay để được phẫu thuật càng sớm càng tốt.

 

Một mắt lồi to hơn mắt kia hoặc cả hai mắt lồi to bất thường nên đưa trẻ đi khám ngay

Mắt lồi to và không thụt vào khi ấn hoặc thụt vào rất ít có thể do u của hốc mắt. Bản chất thường là chính các tổ chức trong hốc mắt: u xơ,u cơ,  u thần kinh, u mạch... Cũng có thể là các khối u lân cận xâm lấn vào hoặc di căn từ xa.

 

Các bệnh lý thuộc loại viêm nhiễm ở trẻ em hay gặp nhưng không nguy hiểm

• Viêm kết mạc kèm với viêm tắc đường lệ là bệnh lý hay gặp: trẻ ra gỉ mắt kèm theo chảy nước mắt nhiều ngay cả khi không khóc, lông mi luôn ướt át và dính bết chất nhày. Đây là bệnh hay gặp nhưng không gây mù loà và nên điều trị tại cơ sở chuyên khoa.
• Viêm kết mạc do lậu cầu, do Clammydia Trachomatis gần đây hiếm gặp do công tác vệ sinh sản phụ, rỏ thuốc phòng ngừa cho trẻ sơ sinh được tiến hành rất tốt. Triệu chứng của bệnh là chảy mủ ở mắt đặc và nhiều, lau không xuể. Mi mắt của bé sưng mọng khiến ta không thể nhìn thấy lòng đen. Trông ghê sợ như vậy nhưng nếu bé đến sớm và được điều trị đúng bệnh sẽ khỏi rất nhanh.
• Viêm mi do vi khuẩn thường là cầu khuẩn nếu điều trị bằng kháng sinh tại chỗ thì lui giảm rất nhanh.

 

Thuốc nhỏ mắt không phải là quà tặng cho trẻ em

Các thuốc sát trùng như thuốc đỏ 2%, Agryzol 1%, Betadine 5%, Vitabact… chỉ nên dùng trong vài ngày để đề phòng nhiễm khuẩn. Các thuốc này gây đông vón protein của vi sinh vật nhất thời nên không thể dùng đơn lẻ để điều trị một viêm nhiễm thực thụ do vi khuẩn. Các kháng sinh đều nên thận trọng khi dùng cho trẻ em nhất là dùng dài ngày. Nước muối sinh lý 0,9% có thể dùng dài ngày để  rửa mắt, điều trị phối hợp các viêm nhiễm tại kết mạc và giác mạc. Các thuốc chống viêm, giảm miễn dịch, kháng virus, vitamine cần có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

 

 

 

Bs Hoàng Cương

Bệnh viện Mắt Trung ương

 

 

Các bậc phụ huynh hãy cảnh giác! Các em bé đôi khi có thể nuốt những đồ vật lạ lùng nhất. Theo các bác sỹ, trong danh sách những thứ được phẫu thuật lấy ra từ ổ bụng các em có những vật như dĩa, kim băng, khuy áo, viên đá, pin tiểu, đồ chơi. Thường xuyên hơn nữa các bác sỹ thường phải lôi những đồng tiền ra khỏi bụng các em. Kỷ lục phải kể đến một cậu bé nuốt trôi đồ chơi bằng nam châm (bé tháo rời và nuốt từng bộ phận, khi nằm trong ruột chúng tự kết lại với nhau). Bác sỹ kêu gọi các bậc phụ huynh hết sức chú ý canh chừng trẻ nhỏ: những loại đồ vật nhọn hoặc gồ ghề có thể tổn hại rất nhiều đến sức khoẻ của các em.